مقاله ای برای آشنایی بیشتر با دادسرا

در اجتماع اعمالي از سوي برخي افراد سر مي زند که نظم و امنيت جامعه را بر هم زده و در مواردي نيز حقوق اشخاص ديگر را تضييع مي نمايد، ازآنجا که سيستم قضايي حافظ منافع جامعه است دادسراها به نمايندگي از جامعه ، اقدام به کشف جرم و تعقيب متهم و جمع آوري دلايل نموده تا حقوق افراد جامعه محفوظ بماند اما دادسرا نهادي نيست که فقط حامي متضرر از جرم باشد و يا فقط به حفظ و تأمين امنيت اجتماعي بپردازد ، بلکه مکلف است ضمن انجام امور فوق از متهم حمايت کرده و حقوق فردي و اجتماعي وي را نيز لحاظ نمايد. پس دادسرا سازمانی است که در معیت دادگاه های حوزه ی قضایی هر شهرستان می باشد که وظیفه آن حفظ حقوق عامه ، نظارت بر حسن اجرای قوانین و تعقیب کیفری بزهکاران است .

مقامات دادسرا :

1 – دادستان یا مدعی العموم ، مقامی است که برای حفظ حقوق عمومی و نظارت بر حسن اجرای قوانین و تعقیب کیفری بزهکاران بر اساس مقررات جامعه انجام وظیفه می نماید . در هر دادسرا ، دادستان رئیس دادسراست . دادستان به نام جامعه ، جرائم را تحت تعقیب قرار می دهد . ارجاع پرونده به بازپرس و اظهارنظر در مورد کلیه قرارهای دادیار و قرارهای منع تعقیب ، موقوفی تعقیب ، صدور کیفرخواست و حضور در دادگاه مربوطه ، از جمله وظایف و اختیارات دادستان است . ( ماده 3 قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب )

2 – معاون دادسرا : شخصی است که تحت نظارت دادستان ، قسمتی از وظایف دادسرا را انجام می دهد و در غیاب دادستان جانشین او می باشد .

3 – دادیار : صاحب منصبی است که به نمایندگی از طرف دادستان انجام وظیفه می کند. دادیار اگر عهده دار انجام تحقیقات مقدماتی شود باید کلیه ی قرارهای خود را به تأیید دادستان یا معاون وی یا دادیار اظهارنظر ، برساند .

4 – بازپرس : مقامی است که تحقیق مقدماتی جرایم و جمع آوری دلایل به نفع یا ضرر متهم بر عهده اوست و تحت نظر دادستان به انجام وظایف قانونی خود می پردازد . عمده ترین تفاوت کار دادیار و بازپرس امکان اختلاف نظر دادستان توسط بازپرس است که مرجع حل اختلافشان دادگاه عمومی خواهد بود . همچنین دادیار باید برای اقدام به هر کاری از طرف دادستان مأمور گردد ولی بازپرس در مواردی می تواند رأساً شروع به کار کند و در مواردی نیز از دادستان اجازه کسب نماید .

فایده تشکیل دادسرا :

1 – جلوگیری از اطاله دادرسی در محاکم دادگستری

2 – انجام تحقیقات مقدماتی در دادسرا ، برای صدور حکم در دادگاه

وظایف دادسرا :

اهم وظایف و اختیارات دادسرا مربوط به امور جزایی است ، اما در امور غیر جزایی نیز ، این مرجع دارای اختیاراتی بوده و وظایفی را بر عهده دارد . پس در امور جزایی دادسرا « ... عهده دار کشف جرم ، تعقیب متهم به جرم ، اقامه ی دعوا از جنبه ی حق اللهی و حفظ حقوق عمومی و حدود اسلامی » و اجرای احکام کیفری است .

اما دادسرا در امور غیر جزایی نیز در بعضی موارد به عنوان طرف اصلی دعوا انجام وظیفه می نماید که عبارتند از :

- درخواست تعیین امین برای اداره ی اموال غایب مفقودالاثر

- درخواست نصب و عزل قیم و ضم ناظر و امین

- اداره ی اموالی که به مصارف عمومی اختصاص داده شده و مدیر نداشته باشد

- درخواست اعلام ادامه ی وضعیت حجر صغیر بالغ شده

- درخواست تعیین امین برای جنین

- اعتراض به درخواست انحصار وراثت متوفایی که بلاوارث است

- اقامه ی دعوای ورشکستگی علیه تاجر و ...

و هو معکم اینما کنتم